Szkodniki buraków

Autor: | Opublikowane w Zwalczanie szkodników Brak komentarzy Tagi: szkodniki buraków, płaszczyniec burakowy, szkodniki buraka, duża zielona gąsienica

Mątwik buraczany

Na korzeniach buraków występują drobne mikroskopowej wielkości robaki zwane mątwikiem, które wysysają pokarmy z buraka i w ten sposób ogładzając go, powodują nadmierny wzrost małych korzonków. Te korzonki tworzą tak zwane brody, a szkodniki wysysają z nich duże ilości wody i dlatego powodują więdnięcie liści podczas dnia. Buraki, opanowane przez mątwika są dużo mniejsze i zawierają mniejszy procent cukru.

Zwalczanie:

  1. Najważniejszym sposobem walki z tym szkodnikiem jest stosowanie racjonalnego płodozmianu, buraki na jednym polu nie mogą przypadać częściej jak co cztery – pięć lat.
  2. Tępienie chwastów: łopuchy, ognichy i lebiody, gdyż na tych roślinach między wielu z innymi także może rozwijać się mątwik.
  3. Sadzenie cykorii i cebuli na polach opanowanych przez mątwika, gdyż te rośliny rosnąc powodują rozwój jaj i larw mątwika w ziemi, a są nieodpowiednim dla niego pokarmem, larwy więc mątwika obudzone na wiosnę zamierają z głodu.
  4. Wysiewanie na polach opanowanych przez mątwika roślin pułapkowych np. buraków, rzepaku, w krótkim czasie wyoranie młodych roślin i zniszczenie ich oraz zasianie znowu tych samych roślin. Trzy – czterokrotne w ciągu roku wyoranie i zniszczenie opanowanych roślin pułapkowych należy uskuteczniać w dni słoneczne, gdyż dużo larw wtedy wysycha i zamiera na powierzchni ziemi.

Chrabąszcze

W Polsce są chrabąszcze dwóch gatunków: chrabąszcz majowy i chrabąszcz kasztanowiec. Oba podobne są do siebie i jednakowo szkodliwe. Zjawiają się w maju i w czerwcu na drzewach liściastych, owocowych, ozdobnych i leśnych, objadając ich liście. Pojawienie się masowo na drzewach chrabąszczy nazywamy rójką, którą obserwujemy co cztery lata, gdy występuje chrabąszcz majowy lub co pięć lat, gdy występuje chrabąszcz kasztanowiec. Wkrótce po ukazaniu się chrabąszczy na drzewach samice składają do ziemi jaja, z których lęgną się małe larwy, zwane pędrakami. Pędraki w pierwszym roku rozwoju są mało szkodliwe, gdyż żywią się przeważnie próchnicą. Dopiero w latach następnych, gdy wiosną stają się bardzo szkodliwe, podgryzają tylko zboża i rozsady oraz bardzo niszczą okopowe, a nawet korzenie drzewek.

Zwalczanie chrabąszczy polega na następujących czynnościach:

  1. Otrząsaniu ich z drzew na płachty i następnie zabijaniu wrzątkiem. Chrabąszcze należy strząsać niezwłocznie po ich zjawieniu się, aby nie dopuścić do złożenia jaj i powtarzać tę czynność do końca rójki. Najłatwiej jest strząsać chrabąszcze rankami lub w dni pochmurne, gdyż wtedy nie wzlatują w górę. Zebrane i zabite wrzątkiem chrabąszcze można użyć jako pokarm dla świń lub ptactwa (po uprzednim wysuszeniu ich i zmieleniu) lub na nawóz wartościowy, mieszając je z wapnem.
  2. Wybieranie odręczne pędraków z pod uszkodzonych roślin lub puszczanie drobiu podczas kopania lub orki.
  3. Ochrona ptaków pożytecznych, wybierających pędraki: gawronów, kawek itp.

Śmietka ćwiklanka

Na liściach młodych buraków pojawiają się jasne plamy, w których larwa śmietki wyjada miękisz zostawiając skórki z liścia, liście takie gniją. Po paru tygodniach larwy wypadają na ziemię, zagrzebu ją się i zamieniają w brązowe bobówki, a w kilka dni wylęga się z nich dorosła mucha. W sierpniu mucha ta składa jaja drugiego pokolenia na dużych już liściach buraków. Pokolenie jesienne jest liczniejsze, ale mniej szkodliwe dla buraków niż pierwsze pokolenie.

Zwalczanie tego szkodnika polega na:

Umiejętnej przerywce uszkodzonych buraków lub tylko liści zawierających larwy. Liście te należy starannie zebrać i spalić lub głęboko zakopać, aby zniszczyć zawarte w nich szkodniki.

W razie silnego opanowania buraków przez drugie pokolenie śmietki należy zastosować jesienną orkę po zbiorze, aby wybrać na wierzch zimujące w ziemi bobówki i wystawić je na działanie mrozu i na zjedzenie przez ptaki.

Stosować racjonalny płodozmian.

Błyszczka jarzynówka

Wielkie szkody na polach buraków, niekiedy jednak i na innych roślinach uprawnych, wyrządza gąsienica błyszczki jarzynówki. Jest to duża zielona gąsienica o żółtych pasach wzdłuż ciała, która przy chodzeniu wygina kabłąkowato grzbiet.

Gąsienica żeruje w czerwcu i lipcu wyjadając w liściu duże, niekształtne dziury. W końcu lipca lub na początku sierpnia gąsienica ta zawija brzeg liścia, oprzęta go kokonem i wewnątrz przekształca się w poczwarkę. Po dwóch tygodniach z poczwarki wylęga się motyl barwy szaro-brunatnej ze złocistymi plamami na przednich skrzydłach. Motyl ten składa jaja przeważnie na rozmaitych chwastach; z jaj lęgną się gąsienice drugiego pokolenia, żerują na chwastach i jako poczwarki zimują w ziemi.

Zwalczanie:

  1. Tępienie usilne chwastów, żywiących gąsienice błyszczki jarzy nówki.
  2. Strząsanie gąsienic z buraków i zbieranie ich lub zastosowanie przeorania międzyrzędzi po strząśnięciu ich.
  3. Opryskiwanie roślin opanowanych przez błyszczkę zielenią paryską z wapnem.
  4. Wypędzanie lub wywożenie ptactwa domowe-go na pole, opanowane przez gąsienice.
  5. Głęboka jesienna orka dla wydobycia na wierzch zimujących poczwarek błyszczki.

Płaszczyniec burakowiec

Jest to najgroźniejszy szkodnik buraków. Owad jest nieduży (około 3 mm), szary, zimuje jako owad dorosły w suchej darni, opadłych liściach i suchych chwastach, od nasłonecznionej strony. Na wiosnę pod koniec kwietnia i na początku maja płaszczyniec burakowy przefruwa nieraz ogromne przestrzenie z prądem wiatru i składa jaja na liścieniach i najmłodszych listeczkach siewek buraków. Po paru dniach z jaj wylęgają się lamy, których rozwój trwa 4 – 5 tygodni. Po tym czasie do końca lata żerują owady dorosłe na burakach, nakłuwając liście, wysysając z nich pokarmy, a co najważniejsza przez nakłucie mogą zaszczepić chorobę wirusową buraków, powodującą zniekształcenia i degeneracje całej rośliny.

Liście nakłute więdną i zasychają, a roślina w zamian straconych liści produkuje nowe w dużej ilości, przez co główka korzeniowa wydłuża się, wzrost korzenia jest zatrzymany i obniża się znacznie procent cukru.

Środki zwalczania:

  1. Należy niszczyć lebiodę, która jest pierwotnym żywicielem płaszczyńca.
  2. Na polach buraczanych zasiewa się pasy chwytne z buraków szerokości kilku metrów. Z chwilą powschodzenia buraków płaszczyniec składa na nich jaja; po stwierdzeniu dużej ilości jaj zaorujemy głęboko i dokładnie pasy chwytne i wałujemy je cięż-kim wałem.

Potem możemy już wysiewać buraki, gdyż prawie wszystkie szkodniki zostały w ten sposób zniszczone, na pasach chwytnych.

Mszyca burakowa

Są to drobne, czarne, gromadnie żyjące owadki, które nakłuwają liście buraków wysysając z nich pokarmy. Liście takie, uszkodzone przez mszyce, zwijają się silnie a nieraz nawet żółkną i zasychają. Ta sama mszyca burakowa występuje masowo nieraz i na kwiatostanach nasienników buraków, powodując słabe wykształcenie nasion, a nieraz zupełnie zaschnięcie kwiatostanów.

Zwalczanie mszycy burakowej:

  1. Należy wyrywać i usuwać z pola młode liście lub całe rośliny silnie opanowane przez mszyce (czynność tę należy wykonać bardzo wcześnie, gdy mszyce występują tylko w niewielu miejscach na polu.
  2. W razie masowego pojawienia się mszyscy zwłaszcza na nasiennikach należy stosować opryskiwanie roślin opanowanych płynami mszycobójczymi: jak 1% ekstrakt tytoniowy z 1% szarym mydłem, nikotan 1 – 2%, pyronikotyna 2% itp.